Tại sao đường càng rộng thì càng kẹt xe .

Có lẽ trong trong chúng ta ai cũng đều nghĩ: “Tại sao không mở đường rộng hơn để giảm kẹt?”. Điều này nghe có vẻ hoàn toàn có lý. Đường rộng hơn sẽ có nhiều chỗ cho phương tiện di chuyển, và lúc đó sẽ giảm kẹt xe. Nhưng tiếc rằng mọi chuyện lại không đơn giản như thế. Nhưng thực tế lại minh chứng rằng “đường càng rộng thì càng kẹt xe“

Nghịch lý đô thị: Xây thêm đường sẽ không giảm kẹt xe

Qua nhiều thập kỷ dữ liệu ghành vận tải ở Hoa Kỳ, các nhà quy hoạch đã nhận ra rằng việc mở rộng và xây dựng đường sẽ không cải thiện tình trạng kẹt xe. Đơn cử như kế hoạch mở rộng đường cao tốc Los Angeles I-405 vào năm 2014, dự án này tốn hơn 1 tỷ USD và 5 năm để hoàn thiện. “Nhưng dữ liệu sau đó cho thấy tốc độ trung bình hiện tại trên I-405 còn thấp hơn lúc trước”

Ông Turner khẳng định rằng nguyên nhân của hiện tượng trên thực ra rất đơn giản — nâng đường và mở đường sẽ thúc đẩy nhu cầu di chuyển của người dân. Họ sẽ bắt đầu đi lại nhiều hơn và xa hơn lúc trước, và điều đó sẽ làm kẹt xe ngày một nghiêm trọng hơn. Ông Turner và ông Gilles Duranton, người đồng nghiệp tại Đại Học Pennsylvania gọi đây là Nghịch lý của vận tải: Gia tăng sức chứa của đường sẽ đồng thời thúc đẩy mật độ giao thông.

Nghịch lý trên gần như áp dụng tại mọi quốc gia bởi vì tài xế không phải trả phí để sử dụng đường. Nếu bạn cung cấp tài nguyên có giá trị một cách miễn phí, điều này sẽ khiến nhu cầu sử dụng chúng ngay lập tức trở nên cao hơn.

Thêm vào đó, hai nhà kinh tế học Matthew Turner và Gilles Duranton còn đưa ra giả thuyết: “Sức chứa của đường càng cao thì khoảng cách di chuyển trên đường đó sẽ tăng theo tỷ lệ thuận”. Nếu chính phủ tăng 10% sức chứa của một con đường, ngay sau đó số khoảng cách di chuyển trên cũng sẽ tăng lên 10%. Nghe có vẻ phi lý nhưng dữ liệu thống kê giữa năm 1983 và 2003 trên hệ thống quốc lộ tại Mỹ hoàn toàn trùng khớp với giả thuyết trên.

Tại Trung Quốc, chính phủ đã mạnh tay đầu tư nâng cấp hệ thống đường cao tốc từ 16.300 km vào năm 2000 lên tới 70.000 km vào năm 2010, nhưng thời gian di chuyển trung bình tại Bắc Kinh vào năm 2013 cũng tăng từ 1 giờ 30 phút lên 1 giờ 55 phút nếu so với một năm trước đó.

Vậy, làm thế nào để giải quyết dứt điểm nạn kẹt xe

Chỉ có một phương án đã được áp dụng và giảm kẹt xe thành công, đó chính là thu phí đường bộ.

“Thu phí đường bộ đồng nghĩa với việc chính phủ sẽ thu một mức phí nhất định trên các phương tiện di chuyển vào giờ cao điểm.” – Turner cho hay. Vào giờ cao điểm, việc sử dụng tất cả các phương tiện vận chuyển từ cá nhân đến công cộng đều có mức giá cao hơn so với các thời gian khác trong ngày. Hiện một số thành phố lớn như London, Stockholm, Singapore và Milan đã áp dụng mô hình này và thu lại được nhiều kết quả tích cực.

Như tại trung tâm London, nhiều khu vực được đánh dấu “Khu vực trung tâm” – “Thu phí đường bộ” với hệ thống camera an ninh theo dõi sẽ có mức phí 11,5 bảng Anh một ngày trên mỗi phương tiện di chuyển trong khu vực từ 07:00 đến 18:00, Thứ Hai đến Thứ Sáu.

Người dân khi nhận thức được chi phí đường bộ sẽ tự cắt giảm nhu cầu di chuyển của chính mình, hoặc chuyển sang di chuyển vào thời gian ít cao điểm hơn, làm giảm hẳn tỷ lệ kẹt xe.

Tuy nhiên, mô hình trên cũng nhận được không ít chỉ trích vì tính quyết liệt của nó. Dư luận và một bộ phận người dân không đồng tình vì chính sách thu phí này cực kỳ bất lợi cho người nghèo, những người không có khả năng chi trả phí đường bộ.